آقای فرماندار! لطفا گوش کنید
از انتخاب و معرفی «علی‌اکبر مرتصایی قهرودی» به عنوان فرماندار ویژه کاشان، بیش از یک ماه گذشته است.
پنج‌شنبه ۲۲ شهریورماه ۹۷ بود که ناگهان اعلام شد، «حمیدرضا مومنیان» جای خود را در ساختمان بلوار «شهید خادمی» به «مرتضایی» داده‌است، تا او از این تاریخ به بعد، نماینده دولت تدبیر و امید ـ دولتی که خود این روزها با انواع و اقسام مشکلات خارجی و داخلی و صدالبته ندانم‌کاری‌های خودساخته مواجه است ــ در دیار «سیلک» باشد.
متاسفانه واقعیت تلخ حاکم بر ساختار کلان نظام مدیریتی کشور، بیان‌گر آن است که در غالب مواقع، فرایند انتخاب و انتصاب مدیران در بخش‌ها و حوزه‌های مختلف، چندان تابع معیارهای علمی و تخصصی روز دنیا نیست، و در عمل افراد برحسب ملاحطات سیاسی و فکری که اصولا ربطی به میزان کارآمدی و مهارت‌های مدیریتی آن‌ها ندارد، در جای‌گاه‌ها و مناصب مختلف به‌عنوان مدیر منصوب، و به انجام وظیفه می‌پردازند.
شواهد زیادی در دست است که نشان میدهد این مدیران به‌دلیل نداشتن توان‌مندی‌های مدیریتی، قادر به ایجاد تغییران مثبت و سازنده نبوده و در عمل به انجام امور عادی و معمولی می‌پردازند که تقریبا از عهده هر فردی برمی‌آید!
البته باید متذکر شد که در این روند معیوب و نامظمئن، ممکن است بعضا و به‌صورت تصادفی افرادی نیز پیدا شوند که دارای تخصص، تجربه، نگرش و مهارت‌های مدیریتی لازم و کافی بوده و در نتیجه می‌توانند سکان اداره یا سازمان تحت مدیریت خود را به‌خوبی هدایت کرده و حتی در یک دوره زمانی دو یا سه ساله، نقاط عطف تاثیرگذار و ماندگاری را برجای گذاشته و رمینه رشد و پیش‌رفت واقعی نهاد با سارمان نحت امر خود را فراهم سازند.
نویسنده این سطور، سخت امیدوار است که علی‌اکبر مرتضایی قهرودی، فرماندار جدید کاشان از جمله این افراد بوده و بتواند با اتکا به تجارب مدیریتی خود، الگویی از یک مدیر موفق و کارآمد را در فضای اجتماعی و سیاسی کاشان به‌نمایش کذاشته و فراتر از انجام و رتق‌و‌فتق امور اداری یومیه، منشا تحولاتی معنادار و عمیق در شهر باشد، و نامی نیکو از خود در دیار سیلک بر جای گذارد.
با چنین رویکردی، عجالتا از فرماندار جدید کاشان انتظار می‌رود که در مورد دو مشکلی که ذیلا توضیح داده می‌شود، اقدامات شایسته و کارگشا انجام داده و شهروندان و افکار عمومی را از نتایج آن مطلع سازد.
تکلیف فرمانداری ویژه و اختیارات آن را روشن کنید
۱. از زمانی که کاشان به «فرمانداری ویژه» تبدیل شده‌است، سال‌های زیادی می‌گذرد. در حالی که این تغییر عنوان، در ابتدا امیدهای زیادی را در میان مسئولین و شهروندان کاشانی ایجاد کرده‌بود، ولی متاسفانه در عمل، هیچ نقش و یا تاثیری در حل مشکلات اساسی شهر، و گشایش واقعی امورات مختلف شهروندان، و ارتقای شان و سطح فعالیت‌های فعالین این شهر، در عرصه‌های اقتصادی، تولیدی، اجتماعی، فرهنگی و ورزشی نداشته و عملا در، همچنان بر روی همان پاشنه قبلی می‌چرخد!
در این راستا سوال مهم و جدی بسیاری از شهروندان کاشانی به‌ویژه نیروهای فرهیخته و تحصیل‌کرده این شهر در حوزه‌های گوناگون آن است که؛ واقعا این عنوان و تابلوی «فرمانداری ویژه» در بردارنده چه مزایا و امتیازات خاصی برای کاشان بوده؟ و عملا چه دستاوردهای مطلوبی را برای همشهریان و تسهیل و تسریع امور جاری آن‌ها به ارمغان آورده است؟
حقیقت آن است که شهروندان و فعالان عرصه‌های مختلف دیار سیلک، بر مبنای تجارب ملموس چندساله اخیر، به این باور رسیده‌اند که برچسب یا تابلوی «فرمانداری ویژه» بیش از آن‌که بیان‌گر و پیام‌آور تحولاتی مثبت و معنادار در نحوه تعامل مرکز استان با کاشان، و واگذاری و تفویض اختیاراتی بیشتر جهت تسهیل و تسریع روند امور اداری بدون مراجعه به مرکز باشد، فقط و فقط، در حد یک «دلخوش‌کنک» و داروی مسکن و موقت بوده، که تاثیر واقعی بر روی فرایندهای تصمیم‌گیری و تصمیم‌سازی مدیران در کاشان نداشته، و صرفا موجب‌شده که حقوق و مزایای مالی دریافتی برخی مدیران شهری که عنوان معاون مدیرکل را یدک می‌کشند، افزایش یابد، بدون آن‌که قدرت مانور و حق تصمیم‌گیری آن‌ها در زمینه حل مشکلات شهری کاشان افزایش محسوس و معناداری یابد.
با توجه به مطالب یادشده، از فرماندار جدید کاشان انتطار است که در راستای دفاع از حقوق شهروندان کاشانی و اعاده شان و حایگاه حقوقی و قانونی شهری که «فرمانداری ویژه» آن را بر عهده گرفته‌است، اقدامات لازم را انجام داده و از طربق فرایندهای مدیریتی، از جمله مذاکره و لابی‌گری و ارتباطات حضوری جدی با مقامات استانی، آن‌ها را وادار و متقاعد به اعطای حقوق قانونی مترتب بر «فرمانداری ویژه» به کاشان بنماید.
شایسته‌سالاری را در ادارات کاشان حاکم کنید
۲. مشکل دیگری که رفع و حل آن‌را می‌توان از فرماندار جدید کاشان انتظار داشت، و البته تا حدودی نیز مرتبط با مشکل اول می‌باشد، آن است که جناب «مرتضایی قهرودی»، روند انتصاب و انتخاب مدیران و روئسای ادارات و ارگان‌های مختلف شهر کاشان را مورد تامل و توجه جدی قرار دهد و بیش از این اجازه ندهد که مقوله گزینش مدیران شهری، تابع سیاست‌زدگی‌ها و باندبازی‌های گروهی و جناحی خانمان‌سوز گردد.
در واقع از فرماندار جدید کاشان انتظار است که روند انتخاب و انتصاب مدیران شهری را بر پایه مجموعه‌ای از شاخصه‌های فنی و ملاک‌های تخصصی قرارداده، تا پیش‌رفت و توسعه کاشان بیش از این معطل جنگ‌ها و جدال‌های بی‌ثمر جناحی و باندی گروه‌های ذینفع شهر نشده و زمینه تکرار خطاها و اشتباهات گذشته فراهم نشود.
بدون تعارف و رودربایستی‌های معمول، باید بر این نکته تاکید کرد که عامل اصلی رشد و بالندگی جوامع انسانی و ساختارهای سازمانی در جهان پیچیده و پرشتاب قرن ۲۱، چیزی جز «مدیریت» آن‌هم از نوع کیفی و کارآمدی‌اش نمی‌باشد.
نگاهی به تجارب جهانی به‌ویژه وضعیت و شرایط ممالک مغرب زمین، دقیقا موید این واقعیت مهم است که یگانه عامل توسعه کشورهای مذکور، مدیریت علمی و پیش‌رفته متناسب با اقتضا‌ئات و پیچیدگی‌های جوامع امروزی می‌باشد. بنابراین باید به این واقعیات مشهود و الزامات ناشی از آن تن داد.
نمی‌شود در حرف و شعار، دائما از پیش‌رفت شهر و استاندارد‌های شهرنشینی کاشان سخن گفت، ولی در عمل به پیش‌بایسته‌های لازم رشد و پیش‌رفت توجهی نکرد و در نهایت افرادی را به‌عنوان مدیر و رئیس در راس امور ارگان‌های مختلف گمارد، که شایستگی‌ها و مهارت‌های لازم را جهت راهبری و مدبریت نهاد تحت امر خود نداشته و علت انتصابشان نیز صرفا معبارهای سیاسی، و اشتراکات فکری آن‌ها با منابع و مراجع قدرت بوده‌است.
اتفاق نامیمونی که سال‌هاست در ساختار نظام اداری ایران رخ میدهد و به درجاتی شدید و غلیظ در شهری همچون کاشان به‌خاطر برجستگی علایق سیاسی از بروز بیشتری برخوردار می‌باشد.
بنابراین ضرورت دارد که فرماندار جدید کاشان، با اتخاذ رویکردی فنی و جامع‌الاطراف و به‌دور از حواشی سیاسی و جناحی و توصیه‌پذیری فلان مقام و بهمان مسئول، مدیرانی را برای ادارات و سارمان‌های شهری کاشان پیشنهاد و منصوب نماید که واجد صلاحیت‌ها و توان‌مندی‌های مدیریتی لازم در ابعاد فنی، شخصیتی، رفتاری و اخلاقی بوده، و از شور و اشتیاق و انگیزه‌های فراوان جهت نشان‌دادن قابلیت‌ها و توانایی‌های خویش برخوردار هستند.
انجام این مهم با توجه به حضور طولانی (و گویا مادام‌العمر!!) برخی مدیران شهری در مناصب مدیریتی و مهم‌تر از آن وجود کثیری از نیروهای جوان تحصیل‌کرده که از قضا از انگیزه‌های زیادی برای خدمت‌رسانی به شهروندان برخوردارند و در طول سال‌های اخیر هیچ بستری برای نقش‌آفرینی مدیریتی آن‌ها مهیا نبوده و متاسفانه عموما نیز دچار یاس و دل‌مردگی شده‌اند، ضرورت و اهمیت دوچندان دارد.
صراحتا باید این واقعیت تلخ را مورد توجه و تاکید قرارداد که اصولا میانگین سنی مدیران ارگان‌ها و ادرات شهری کاشان و حلقه‌های بسته مدیران تکراری و پیر (که گویا فقط قانون بازنشستگی باعث خلاصی شهروندان از خدمات آنان می‌شود!)، روند امورات شهری را دچار کندی و تصلب فزاینده‌ای نموده‌است.
بدیهی است که بازکردن حلقه بسته مدیریتی در کاشان و ورود خیل نیروهای انسانی قابل و تحصیل‌کرده، نیازمند عزم و اراده جدی و اقتدار مدیریتی جناب فرماندار به‌ویژه از نظر متقاعدکردن مدیران استانی به چابک‌سازی و ایجاد تغییرات مثبت در ساختارهای اداری و مدیریتی نهاد‌های مختلف شهر کاشان می‌باشد.
مدافع منافع استان یا مدافع شهروندان کاشان
امری که باتوجه به سوابق موضوع، به‌ویژه نگاه سلسله‌مراتبی و بالا به پایین استان‌نشینان به کاشان، و اصرار آن‌ها به گماردن و انتصاب مدیران کاملا تابع و بی‌خطر،( که به‌جای مصالح شهروندان، منافع مرکز استان را حفظ می‌کنند) بسیار مشکل و چالش‌انگیز می‌باشد. ولی اگر قراراست فرماندار ویژه کاشان، در منصب و جایگاه مدیریت کلان شهر، فصلی تازه از مناسبات مدیریتی را رقم‌زده و در معنای واقعی خود، پیام‌آور پیش‌رفت و توسعه کاشان و اعاده جایگاه تاریخی و فرهنگی آن باشد، باید که در انجام این امر مهم ذره‌ای تردید به خود راه نداده و خون تازه در رگ‌های سرد وکرخت‌شده مدیریت ادارات و سازمان‌های مختلف کاشان به‌جریان اندازد.
عمر دوران مدیریت پرسرعت می‌گذرد. آن‌چه مهم است، آن است که مدیری اراده نماید تا نام و خاطره‌ای مثبت و ماندگار از عملکرد حرفه‌ای خود در ذهن و روان همشهریان بر جای گذارد. باید دید و منتظر بود که آیا «علی‌اکبر مرتضایی قهرودی» در مقام فرمانداری ویژه کاشان چنین اثری را در اذهان کاشانی‌ها حک و ثبت می‌نماید یاخیر.
احمد امیدی ـ چاپ‌شده در شماره ۶۰۳ دوهفته‌نامه آرمان کاشان