افطار با طعم سادگی؛ تجملات را کنار بگذاریم!
حوریه شیوا – ماه رمضان است و افطاری‌هایش. رسمی زیبا و دوست‌داشتنی که ماه رمضان را رنگین‌تر می‌کند، ولی این روزها و با وجود گرانی‌ها، شاید خیلی‌ها تصمیم بگیرند سفره افطاری نیندازند.
نان، پنیر، سبزی، چای و خرما. پیش‌ترها، چیدنی‌های سفره افطار همین‌ها بود. حالا اگر کسی می‌خواست سفره‌اش کمی از این سادگی دربیاید، عدسی، حلوا، شله‌زرد، شیربرنج، فرنی یا آش را هم اضافه می‌کرد.
رفته‌رفته چشم و هم‌چشمی و تجملات از سفره‌های عید به سفره‌های افطار هم رسید. سفره‌های افطار پر زرق‌وبرق شدند و منوهای رستوران‌ها در این ماه، رنگارنگ.
انگار یادمان رفت ساده زیستی علی (ع) را آن زمان که دخترش شیر و نمک در سفره افطار گذاشته بود و حضرت خطاب به ایشان گفتند: دخترم! تو کجا دیده‌ای که در سفره افطار علی، دو نمونه غذا باشد؟ این شیوه (استفاده از غذاهای رنگین) توقف مرا در قیامت برای حساب طولانی می‌کند. تا یک غذا را برنداری من افطار نمی‌کنم و بعد امام با نان‌ونمک روزه‌اش را باز کرد.
شاید خیلی‌ها بخواهند از ثواب و برکت افطاری دادن در این ماه سهیم باشند، اما با دیدن سفره‌های افطار فاخر، دست‌ودلشان بلرزد و پا پس بکشند.
فاطمه خانم، بانوی میان‌سال ساده‌ای است که می‌گوید: اگر پولدارها سفره افطار معمولی بیندازند، حرفی پشت سرشان نیست، ولی اگر ما افطار بدهیم و چیزی کم و کسر باشد، می‌گویند «ندار» بود و نتوانست تهیه کند!
مهدی، دانشجوی علوم ارتباطات است و اعتقاد دارد فرهنگ‌سازی برای انداختن سفره‌های افطار ساده، باید از بزرگان فامیل و یا ثروتمندان جامعه شروع شود، اگر کوچک‌ترها افطار ساده بدهند، شاید بزرگ‌ترها این را بی‌احترامی تلقی کنند، اگر هم قشر ضعیف یا متوسط بخواهد این فرهنگ را جا بیندازد، برچسب می‌خورد که نتوانسته سفره‌ای درخور بیندازد. برای تغییر در سنت‌های اجتماعی، کسانی مؤثرند که در کانون قدرت‌اند.
حالا دیگر بسیاری از خانواده‌ها تمایل به رفت‌وآمدهای خانوادگی ندارند و دیدارهایشان را به مراسم خاص مختصر کرده‌اند.
سادگی و صداقت سفره‌های دیروز، جایش را به میزهای پذیرایی مجلل و رنگارنگی داده است که نه‌تنها میزبان را مجبور به هزینه‌های گزاف می‌کند، بلکه مهمان را نیز معذب کرده و در شرایطی قرار می‌دهد که چنین بزمی را در بازدید برپا کند.
برای نشر فرهنگ افطاری ساده دادن، از خودمان شروع کنیم
برای افطاری دادن نیت کنیم. مقاومت در مقابل وسوسه تجملات بهترین راه شروع است. اگر وسوسه می‌شویم که افطاری پرزرق‌وبرق بدهیم تا سفره رنگین‌مان سر زبان‌ها بیفتد، با این وسوسه مبارزه کنیم. چه فرصتی بهتر از ماه رمضان برای دوری و مبارزه با نفس؟ تا می‌توانیم گزینه‌های غیرضروری و پرهزینه سفره افطاری را حذف و به یک افطاری ساده اکتفا کنیم. زولبیا و بامیه، دسرهای متنوع، شام مفصل و امثال این‌ها را به‌راحتی می‌توان حذف کرد. با این کار می‌توانیم به تعداد بیشتری از روزه‌داران افطاری داده و ثواب بیشتری ببریم. زمانی که ما در چرخه تجملات بیفتیم، دیگران را هم ناخودآگاه وارد این چرخه می‌کنیم و به‌جای اینکه با افطاری دادن باعث ثواب شویم، اسراف را به فامیل و آشنایان خود آموزش می‌دهیم.
یکی از عوامل تشریفات در مهمانی‌ها، میل به تک بودن و متفاوت بودن از سوی خانواده‌ها، بی‌نظیر بودن، نفر اول شدن و میل به خاص بودن است. البته بعضی افراد هدفشان از برگزاری مهمانی‌های مجلل احترام گذاشتن به مهمانان است و از سوی دیگر هم عده‌ای از مهمانان از میزبان توقع پذیرایی آن‌چنانی دارند که همین مسائل سبب دور شدن از سادگی در مهمانی‌ها شده است.
توسعه برگزاری افطاری‌های ساده و همگانی در فضاهای عمومی مثل مساجد و تکایا و حتی افطاری‌های خیابانی ساده که چند سالی است در بعضی شهرها برگزار می‌شود، می‌تواند الگویی برای کم کردن تشریفات افطاری باشد.
رواج یافتن افطاری‌های تجملی، مصداقی عینی و ملموس از گم‌شدن فلسفه روزه‌داری است. روزه‌ای که می‌خواهد یادآور لزوم نزدیکی و همدردی فقیر و غنی باشد، تبدیل به نقطه‌ای برای افزایش شکاف میان این دو شده و یا تمایلات نفسانی که قرار بود روزه‌داری، ما را در مبارزه با آن قوی‌تر کند، انگار که حالا بر ما غالب‌تر شده‌اند.
گسترش فرهنگ «افطاری ساده» دادن می‌تواند دوباره ارزش‌های انسانی و دینی را یادمان بیاورد، دورهمی‌ها و صله ارحام را بیشتر کند و «ما»ی جمعی و احساس یگانگی را در جامعه افزایش دهد.
بسم الله! همین حالا نیت کنیم برای افطاری دادن: چایی، خرما، سوپ یا آش و یک غذای نانی معمولی.
از خودمان شروع کنیم!