امان از بوروكراسی اداری
دکتر تقی شامخی *: در كشور ما شرایطی كه آتش‌سوزی طبیعی در عرصه‌های جنگلی اتفاق بیفتد، كم و نادر است در حالی كه در برخی كشورها مانند استرالیا یا مناطق دیگر شرایط برای حریق‌های طبیعی وجود دارد و از این‌رو آنها خود را برای مقابله با این پدیده آماده كرده‌اند. اما در فصلی كه در آن به سر می‌بریم زمینه برای تبدیل شدن یك اشتباه كوچك به یك حریق بزرگ وجود دارد، مشابه آنچه این روزها در جنگل‌های ارسباران اتفاق افتاده و بخشی از این جنگل ارزشمند در حال سوختن است. دامداران و گردشگران از جمله گروه‌هایی هستند كه باید در روشن كردن هر آتشی تمام جوانب را در نظر بگیرند. همچنین مسافرانی كه از جاده‌های احداث شده در مناطق حركت می‌كنند باید توجه داشته باشند یك ته سیگار هم توان آن را دارد كه بخش بزرگی از عرصه‌های طبیعی ما را به خاكستر تبدیل كند.
موقعیت جغرافیایی ایران باعث شده عرصه‌های جنگلی بسیار محدود باشدو كمتر از 10 درصد كشور را شامل شود. در این میان جنگل‌های شمال و ارسباران مساحت كمتری را نیز در برمی‌گیرند، به‌طوری كه مساحت جنگل‌های ارسباران تنها شامل 164 هزار هكتار می‌شود. بخشی از این جنگل‌ها جزو مناطق حفاظت شده و پارك ملی است كه توسط سازمان حفاظت محیط زیست اداره می‌شود. از آنجا كه این جنگل‌ها در كوهستان‌هایی واقع شده كه به شكلی در تلاقی جنگل‌های هیركانی و جنگل‌های زاگرسی است، از نظر ویژگی‌های اكولوژیك منطقه ویژه‌ای تلقی می‌شود؛ به این معنا كه گونه‌های خاص گیاهی و جانوری در جنگل‌های ارسباران داریم كه مشابه آنها در زاگرس و البرز دیده نمی‌شود. بنابراین حفاظت از چنین منطقه‌ای كه در تلاقی دو اكوسیستم است، برای ما حایز اهمیت بالایی است و هر كشوری كه چنین شرایط و اكوسیستم منحصر‌به‌فردی را داشته باشد از آن به شكل جدی
حفاظت می‌كند. در قانون آمده است؛ زمانی كه آتش‌سوزی در عرصه‌های جنگلی اتفاق می‌افتد، تمام ادارات و نهادهایی كه در محل هستند موظفند با سازمان جنگل‌ها همكاری كنند تا آتش خاموش شود. اگر این هماهنگی در زمان حریق سرعت لازم را ندارد به واسطه بوروكراسی است كه ما در تمام ادارات داریم.
تا این همكاری‌ها روی زمین عملی شود زمان بسیار حساسی را از دست داده‌ایم، در حالی كه اگر می‌توانستیم سرعت عمل خود را بالا ببریم، گستره آتش بسیار محدود و كنترل آن به سادگی امكان‌پذیر می‌شد.
اما متاسفانه در شرایط موجود شاهدیم تا زمانی كه هماهنگی‌ها انجام شود، آتش‌سوزی گسترش پیدا كرده و مبارزه با آن بسیار دشوار است. از این‌رو به نظر می‌رسد برای آنكه شاهد اتفاقاتی كه این روزها در جنگل‌های ارسباران می‌افتد نباشیم، باید سعی كنیم چالاكی را در بخش اداری و هماهنگی بالا ببریم تا بتوانیم از سرمایه‌های طبیعی خود به شكل بهتری حفاظت و آن را به آیندگان منتقل كنیم.
.
*دکترای جنگل‌داری از فرانسه، رئیس اسبق دانشگاه کاشان و استاد بازنشسته دانشگاه تهران. سرپرست سابق مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور و رئیس انجمن علمی جنگل‌های ایران
.
منبع: روزنامه اعتماد