این دوره از جشنواره، دوره حساسی است
مشکات آنلاین – حوریه شیوا: پانزدهمین جشنواره سراسری تئاتر مهر کاشان 21 تا 28 آذرماه به دبیری خیام وقارکاشانی و با کوشش سازمان فرهنگی اجتماعی و ورزشی شهرداری کاشان و با مشارکت مرکز هنرهای نمایشی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در شهر کاشان برگزار می‌شود.
خیام وقار کاشانی از جمله هنرمندان سینما و تئاتر است که در کارنامه کاری او مسئولیت‌های مختلف فرهنگی هنری نظیر مدیریت تماشاخانه باران، ریاست انجمن نمایش تهران، عضویت در شورای داوری انجمن صنفی تماشاخانه‌ها، دبیری جشنواره تئاتر باران، مدیریت سالن تئاتر باغ کتاب و غیره دیده می‌شود.
با دبیر جشنواره تئاتر مهر درباره این جشنواره به گفتگو نشستیم. او در این گفت‌وگو از نقش شورای بازبینی متون در منتفی شدن اجراهای بین‌المللی سخن گفت، جشنواره پانزدهم را به راه رفتن روی لبه تیغ تشبیه کرد و آن را جشنواره خاص نامید و از نقش شورای مشورتی فرهنگی هنری شهرداری کاشان در بهتر برگزار شدن این جشنواره سخن گفت.
گفت‌وگو با وقار کاشانی پیش روی شماست:
جشنواره در چه مرحله‌ای است؟
فراخوان این جشنواره را، مردادماه 98، در شش بخش مسابقه صحنه‌ای، نمایش‌های خیابانی، نمایش‌های محیطی، نمایشنامه‌خوانی، بخش مهمان و بخش بین‌الملل منتشر کردیم.
تا امروز، استقبال خوبی از همه بخش‌ها شده است. در بخش بین‌الملل، کارهایی از کانادا، اتریش و لهستان داشتیم که متأسفانه شورای ارزشیابی و نظارت اداره ارشاد کاشان، کارها را رد کرد. به همین دلیل بخش بین‌الملل ما تحت‌الشعاع قرار گرفت و صرفاً ممکن است در بخش بین‌الملل موارد آموزشی داشته باشیم.
امسال مقداری سخت گیرانه فراخوان را منتشر کردیم، به این منظور که صرفاً کارها شتاب‌زده و سریع برای این جشنواره تولید نشود. هرسال به این شکل بود که فراخوان می‌آمد، متن‌ها می‌رسید، بازخوانی می‌شد، جواب قبولی داده می‌شد و دوستان هنرمند، شتاب‌زده تا قبل از بازبینی، کار را آماده می‌کردند و اولین اجرایشان در جشنواره بود؛ اما امسال شرط گذاشته‌ایم که همه کارها باید قبل از جشنواره، اجرای عمومی رفته باشند. دلیل این تصمیم این است که کارهای منسجم، پخته و ارزیابی‌شده توسط مخاطب، بتواند به جشنواره راه پیدا کند.
امسال هیئت انتخاب را سعی کردیم از حرفه‌ای‌ها انتخاب کنیم، افرادی چون کیومرث مرادی (مدرس، نمایشنامه‌نویس، کارگردان تئاتر)، ستاره اسکندری (بازیگر سینما و تئاتر)، فهیمه امن زاده (بازیگر سینما و تئاتر)، احمد صابر طحان (بازیگرتئاتر) و سید مجتبی جدی (کارگردان تئاتر) که ارزیابی و انتخاب آثار بخش صحنه‌ای را بر عهده دارند.
معتقدم که در هر جشنواره‌ای مهم‌ترین موضوع، هیئت انتخاب است. هیئت انتخاب باعث می‌شود عده‌ای برای حضور رغبت کنند یا عده‌ای جرات نکنند با کارهای ضعیف در جشنواره شرکت کنند؛ بنابراین امسال در بخش‌های مختلف سعی کرده‌ایم از هنرمندان درجه‌یک و تراز اول کشور استفاده کنیم.
تفاوت جشنوارۀ امسال با سال‌های قبل چیست؟
ما در این دوره از جشنواره اقدامات خوبی با همفکری شهردار کاشان و اعضای ستاد داشتیم و تلاش کردیم تا در کنار بخش‌های مختلف جشنواره، تمرکز ویژه‌ای روی آموزش علاقه‌مندان به هنر تئاتر داشته باشیم که خوشبختانه برگزاری «زنگ تئاتر» با مشارکت آموزش‌وپرورش کاشان برای آموزش دانش آموزان و اجرای کارهای هنری آن‌ها در طول جشنواره یکی از موارد اضافه شده به پانزدهمین دوره جشنواره بود که بسیار مورد استقبال قرار گرفت.
تا الآن حدود ۲۰ مدرسه اعلام آمادگی کرده‌اند. ما قرار بود 10 مدرسه به‌صورت پایلوت انتخاب کنیم اما آن‌قدر از سوی مدیران مدارس استقبال شد که سعی کردیم ۲۰ مدرسه را پوشش بدهیم؛ به این صورت که هنرمندان حرفه‌ای تئاتر در کاشان، به‌صورت مربی و استاد به مدرسه‌ها اعزام می‌شوند، حدود ۲۰ جلسه آموزشی با بچه‌های مدارس کار می‌کنند و 20 جلسه هم نمایشنامه‌ای را انتخاب می‌کنند برای حضور در جشنواره تا در ایام جشنواره در خود مدارس اجرا داشته باشند.
از تفاوت‌های دیگر امسال، اضافه شدن بخش محیطی است. ما، سه محیط خاص در کاشان معرفی کرده‌ایم که کسانی که می‌خواهند در این بخش شرکت کنند باید بر اساس آن فضا کارهایشان را طراحی کنند، یعنی به شکلی باشد که این اجراها صرفاً در این فضاها باشد: تپه‌های سیلک، تیمچه امین‌الدوله و فضای کلی آب‌انبارها.
وجه تمایز جشنواره تئاتر مهر با سایر جشنواره‌های کشور چیست و با کدام‌یک از جشنواره‌ها می‌توان آن را مقایسه کرد؟
الآن چون سال اولی است که یکسری تغییرات به وجود می‌آید، شاید نشود وجه تمایز برایش در نظر گرفت، چون جشنواره ۱۴ سال برگزار شده و یک شکلی گرفته است. کاری به درست و غلطش نداریم. نمی‌شود تغییر در کوتاه‌مدت اتفاق بیفتد، ولی فکر می‌کنم اگر بتوانیم با همین رویه و با همین شیوه مدیریت کردن ادامه دهیم، قطعاً می‌تواند یکی از جشنواره‌های خاص باشد. همیشه معتقدم کاشان یک سری فضاهای درخشان دارد که هیچ جا مثل آن پیدا نمی‌شود. این جشنواره می‌تواند یک جشنواره با موضوع خاص بشود؛ مثل جشنواره خیابانی مریوان یا جشنواره کودک اصفهان. این جشنواره باید تحت قالب یک موضوعی برگزار شود و الا اتفاق عجیب‌وغریبی نیست و این هم یک جشنواره‌ای است مثل ۵۰ جشنواره دیگر که در کشور در طول سال انجام می‌گیرد.
امسال حضور شورای هنری توانست به پیشرفت این جشنواره کمک کند؟
امسال وجود شورای هنر بسیار یاری‌دهنده بود. من فکر می‌کنم اولین خروجی شورای هنر، پانزدهمین جشنواره تئاتر مهر باشد. دوستان لطف کردند و من را به‌عنوان نماینده هنرمندان تئاتر به شورای هنر معرفی کردند. جناب شهردار هم نگاهی باز و مثبت به مقوله هنر دارند. همفکری دوستان از تخصص‌های مختلف در شورای هنر، هم به من و هم ستاد برگزاری مراسم جشنواره کمک کرده است. تئاتر چکیده‌ای از همه هنرها است و هرکدام از دوستان هنرمند در رشته‌های مختلف، قطعاً می‌توانند برای بهتر شدن این رویداد مشاوره بدهند و گفتگو و تلاش کنند که این جشنواره به بهترین شکل برگزار شود.
پیش‌بینی شما از برگزاری این دوره جشنواره چیست؟
نمی‌دانم چرا، ولی این دوره، دوره حساسی است! مثل راه رفتن روی لبه تیغ است. خیلی‌ها منتظرند این‌وری بشود و خیلی‌ها منتظر آن‌وری. منتها با برنامه‌ریزی که داریم، قرار است یک جشنواره کاملاً حرفه‌ای برگزار شود. یک جشنواره کاملاً سراسری که از همه نظر بتواند شکل کشوری داشته باشد؛ چه در انتخاب آثارش، چه در خبررسانی‌ها و چه در زمینۀ محل و روزهای برگزاری. همه‌چیزش باید دست‌به‌دست هم بدهد که به شکل و شمایل جشنواره حرفه‌ای کشوری نزدیک شود. من خیلی خوش‌بین هستم. اتفاقات خوبی خواهد افتاد. امیدواریم با ثبت ملی این جشنواره در تقویم رویدادهای فرهنگی هنری وزارت کشور، زمینه استمرار هر چه پویاتر این حرکت و دلگرمی هنرمندان این عرصه فراهم شود.
از چه نظر این دوره را «دوره حساس» خواندید؟
از این نظر که این جشنواره، سال‌ها مدیریت ثابتی داشته با یک شیوه ثابت، منتها من امسال دارم متفاوت‌تر و بازتر عمل می‌کنم. می‌خواهم یک سری اتفاقات خوبی بیفتد. نگرانی من از این است که از دل این رویداد که می‌خواهد مقداری شکل و شمایل محکم‌تر و حرفه‌ای‌تری بگیرد، بهانه‌تراشی شده و به‌تبع باعث شود مسیری که ما انتخاب کرده‌ایم، تحت‌تأثیر قرار بگیرد؛ بهانه‌هایی که روند روبه‌جلو را یا کند بکند و یا اذیت کننده باشد.
منتشر شده در ماهنامه مردم کویر – آبان 98