برزآباد، روستای چنارها خواهد ماند
علی خالویی*: روستای «برزآباد» در شهرستان کاشان، در بخش نیاسر واقع‌شده است. جاده مشهد اردهال، سه‌راهی چنار به‌طرف روستاهای کمال‌الملک، سار، رحق، وادقان و ون؛ به جهت شمال که حرکت میکنید، به برزآباد میرسید، اولین روستا.
برزآباد؛ از نگاهی، یکی از ویژهترین روستاهای ییلاقی شهرستان کاشان است. روستایی که میتوانست با حجم قابل‌توجه «درختان چناری» که در خود جای‌داده است، از طریق نهادهای متولی به‌عنوان «ذخیرهگاه ژنتیکی چنارهای استان و شهرستان» معرفی شود.
اما متأسفانه در دهههای اخیر، نامهربانیهای اهالی این روستا از یک‌سو، و مدیریت شهری از سوی دیگر، دست‌به‌دست هم دادهاند؛ تا بلندقامتان این روستا، حال‌وروز خوبی نداشته باشند.
پیرمرد روستایی قدمت چنارها را حدود ۵۰۰ سال میداند. ولی متأسفانه در همین حوالی، سه چهار دهه قبل، دو بار میزبان نوازش «ارههای آهنی» بر تنشان بوده‌اند.
و الان شاید اهالی با ریختن آهک، آسفالت و نوشتن یادگاری، تن رنجور این بلندقامتان دشت کاشان را، آسیبپذیرتر کرده‌اند.
کاشان یکی از شهرهای مهم استان و کشور به لحاظ «تعداد درختان کهن‌سال» است. باغ فین و روستای برزآباد به‌صورت عمده و تجمعی و از سوئی دیگر روستاهای بخش نیاسر به‌صورت تکی و جزئی میهمانان این درختان کهن‌سال در شهرستاناند.
از کودکی به ما آموختهاند که درختان «اکسیژن» تولید میکنند (ولی هیچ‌گاه مشخصاً عنوان نکردند که آیا یک درخت چه میزان تولید اکسیژن دارد؟) و در سالهای اخیر نیز مباحث علمی جهانی همچون پروژههای «ترسیب کربن»، مطرح شده است.
«گرمایش کره زمین» و «تغییرات اقلیمی» ماحصل افزایش گازهای نامتعارف از فعالیت‌های انسانی است که در اتمسفر جمع میشوند، مانند گازهای «دی‌اکسید کربن» و «متان» و «بخارآب» که به «گازهای گلخانهای» معروفاند.
آیا به‌راستی نقش یک درخت در «تولید اکسیژن» و «ترسیب کربن» چه میزان است؟
۱- این میزان را میتوان در نظرات «مدیر بنیان بزرگ‌داشت روز درخت‌کاری آمریکا» جست‌وجو نمود. مدیر مذکور معتقد است: «یک درخت برگدارِ سالم و بالغ، در طول سه ماه از سال به‌قدری اکسیژن تولید میکند که برای مصرف سالیانه ۱۰ نفر کافی باشد.
۲- مایک مک آلینی، در سال ۱۹۹۳ درباره مباحث حفاظت از خاک و زمینهای عمومی، عنوان مینماید: یک درخت بالغ؛ سالیانه ۴۸ پوند، حدود ۲۲ کیلوگرم کربن «دی‌اکسید کربن» را جذب کرده و به‌اندازه‌ی مصرف دو انسان اکسیژن تولید میکند.
۳- یا مجله نیویورک‌تایمز، معتقد است مصرف «کربن دی‌اکسید» حدوداً ۶۶۷ مترمربع درخت در یک سال به‌اندازه تولید این ماده توسط ماشینی معمولی که حدود ۴۲ هزار کیلومتر حرکت کرده باشد، برابر است. این مقدار درخت میتوانند به‌اندازه مصرف سالیانه ۱۸ نفر اکسیژن تولید کنند.
۴- یا انجمن مدیریتی محدودههای جنگلی شمال غرب آمریکا معتقد است: یک درخت ۳۰ متری (۱۰۰ فوتی) که ۴۶ سانتیمتری (۱۸ اینچ) قطر داشته باشد ۲۷۰۰ کیلوگرم (۶۰۰۰ پوند) اکسیژن تولید میکند.
۵- سازمان محیط‌زیست کانادا؛ یک درخت سالیانه به‌طور میانگین ۱۱۸ کیلوگرم (۲۶۰ پوند اکسیژن) تولید میکند.
۶- و یا آخرین نکته اینکه نشریه مشترک سازمان جنگلداری آمریکا و انجمن ملی درخت‌کاری عنوان مینماید؛ تولید میانگین سالیانه اکسیژن (با توجه به هوازدگی شیمیائی) در هر هکتار درخت برای ۱۹ نفر کافی خواهد بود که این مقدار از نُه نفر به ازای هر هکتار در «جنگل‌های مینیاپُولیس» مِینهسُوتای آمریکا؛ تا ۲۸ نفر به ازای هر هکتار در «کالیاری آلبرتا» (کانادا) متغیر است
حال حدیث مفصل بخوان از این مجمل که چرا اینقدر کشت و توسعه «منابع جنگلی» و «جنگل‌های دست‌کاشت» نزد کارشناسان زیست‌محیطی ارزش‌مند و قابل‌توجه است.
«ارزش‌های زیست‌محیطی» و «میراث تاریخی و فرهنگی» این بلندقامتان شهرمان میطلبد مدیران شهری و میراث ضمن شناسنامهدار نمودن این آثار ذیقیمت به نگه‌داشت و پاسداشت آن تلاش وافر نمایند.
*کارشناس منابع طبیعی و محیط‌زیست
منبع: کاشان نیوز