جامعه‌ای که در آن فقر وجود دارد، باید اولویت‌بندی کند که جلسه عزاداری برپا کند یا نه
استاد دروس سطوح عالی حوزه علمیه قم با اشاره به آیه ۸۲ سوره انعام تاکید کرد: مسلمان ظالم، نه خودش به مقصد می‌رسد و نه می‌تواند جامعه را امن کند.
آیت‌الله حاج شیخ حسین عرب شام‌گاه یک‌شنبه در دومین شب از دوازدهمین ویژه‌برنامه «تعزیت آفتاب» در مسجد میرنشانه تصریح کرد: آن‌چه اساس کار حرکت امام حسین (ع) است، بافت و تکیه و ساختار وحیانی و قرآنی نهضت ایشان است. دلیل روشن این موضوع هم بهره‌هایی است که خود امام حسین (ع) و حضرت زینب (س) در مناسبت‌های مختلف از آیات قرآن داشته‌اند.
او با تاکید بر این‌که «قرآن»، منطق ِ تعریف‌شده و قابل استناد ـ هم در رابطه با حکمت نظری و هم در رابطه با حکمت عملی ـ دارد افزود: از دیدگاه امام حسین (ع) قرآن دارای مراتبی است. سخنی مشهور از ایشان و امام صادق (ع) است که فرمودند: قرآن چهار مرتبه کلی دارد: «ظاهر» یعنی عبارات و الفاظ که برای عوام است؛ «اشارات» که برای خواص همچون دانشمندان، فیلسوفان و عارفان است، «لطائف» که برای اولیا است که بهترین مصداق آن، ائمه اطهار هستند؛ و «حقایق» که مخصوص پیامبران است.
استاد دروس سطوح عالی حوزه تاکید کرد: قرآن و انسان کامل مشترکاتی دارند. امام حسین (ع) و قرآن، هر دو یک حقیقت هستند و حدیث مشهور ثقلین از پیامبر اکرم (ص) اشاره به همین حقیقت دارد.
او با اشاره به این‌که اگر انسان بخواهد، شخصیت والای اجتماعی و آزادی به معنای واقعی خودش را پیدا کند و از بردگی خود و هرچه غیر خود برهد، باید تن به بندگی خدا بدهد یادآور شد: این حدیث را مکرر شنیده‌ایم که عبادت‌کنندگان سه دسته اند: عده‌ای شبیه تاجران و برخی شبیه بردگان، خدا را عبادت می کنند ولی عبادت واقعی، عبادت آزادگان است. اگر غیر از این باشد، خطر هر نوع بردگی انسان را تهدید می‌کند؛ هم بردگی درونی و هم بردگی بیرونی؛ و جمله معروف «هیهات منّا الذّله» امام، به همین دلیل است. نقش عمیق بندگی عارفانه را در امام و فرزندانش می‌بینیم.
عرب با اشاره به این‌که برخی برنامه‌های عزاداری مرسوم در جامعه در راستای هدف اصلی امام حسین که امر به معروف و نهی ار منکر بود نیستند تصریح کرد: اگر امام حسین (ع) امروز زنده بودند، برخی از این جلسات را تعطیل می‌کردند! برخی‌ها هنوز می‌خواهند به شیوه صد سال قبل، امر به معروف و نهی از منکر کنند، در حالی که شرایط امروز کاملا فرق کرده است و گاهی اشتباه در امر به معروف و نهی از منکر، نتیجه عکس می‌دهد.
او خاطرنشان کرد: درست است که اصل امر به معروف و نهی از منکر ثابت است، ولی شیوه آن به مقتضیات زمان بستگی دارد. همچنین ما باید اولویت‌ها را در نظر بگیریم. جامعه‌ای که در آن فقر وجود دارد، باید اولویت‌بندی کند که جلسه عزاداری برپا کند یا فقر را برطرف کند؟
استاد دروس سطوح عالی حوزه علمیه با اشاره به آیه ۷۱ سوره توبه «المومنون و المومنات، بعضهم اولیاء بعض…» گفت: فقیه بزرگ معاصر، مرحوم آیت‌الله منتظری در تفسیر این آیه می‌گوید که از این آیه برداشت می‌شود که مردم در مقابل نظام حاکم، ولایت دارند. برخلاف چیزی که این سال‌ها برای ما جا انداخته‌اند، ولایت بین جامعه و نظام حاکم، متقابل است.
او تاکید کرد: باید بدانیم ولایت غیرمعصوم با ولایت معصوم هم‌سنخ نیست و قرآن ولایت متقابل را از باب امر به معروف مطرح می‌کند و این کف و حداقل ولایت است که از این آیه استخراج می‌شود.
عرب با بیان این‌که هیچ چیزی نابود و بی‌اثر نمی‌شود تصریح کرد: ظلم در هر جامعه‌ای و توسط هر کسی باشد، آسیبش را به ظالم می‌زند. از شیعه و سنی منقول است که سر بریده‌ی امام حسین (ع) مکرر در منازل مختلف؛ آیه ۲۲۷ سوره شعراء را می‌خواند که «و سیعلم الذین ظلموا ایّ منقلبِ ینقلبون»؛ ظالمان امکان ندارند از چنبره قدرت خدا فرار کنند.
او افزود: قرآن از جمله آسیب‌های ایمان به خدا را «ظلم» می‌داند یعنی بجز ایمان و علم، «عدالت» هم باید در فرد و جامعه باشد، تا آن جامعه از خسارت در امان باشد.
این استاد حوزه با اشاره به آیه ۸۲ سوره انعام که گمشده انسان را «امنیت» و «کامیابی» برمی‌شمارد و رسیدن به آن را پرهیز از ظلم می‌داند تاکید کرد: مسلمان ظالم، نه خودش به مقصد می‌رسد و نه می‌تواند جامعه را امن کند.
او با اشاره به این‌که حساسیت مولی علی (ع) بر بیت‌المال تا آن‌جا بود که به دخترش گفت اگر عاریه‌ات از بیت‌المال، عاریه «مضمونه» نبود، حد دزد را در موردت اجرا می کردم پرسید: آیا حاکمان ما چنین اراده‌ای دارند؟ بنابراین درست است که ایمان، بستر رشد است ولی موانعش باید برطرف شود، از جمله ظلم.
عرب در پایان با بیان این‌که هم امام حسین (ع) و هم حضرت زینب (س) در مقابل اوج احساس غرور یزید، آیه ۱۷۸ سوره آل عمران که در آن خداوند می‌فرماید سنت ما این است که هر کس ظلم کند، به او مهلت می‌دهیم تا پیمانه‌اش پر شود و گناهانش افزون گردد، را قرائت می‌کردند، تصریح کرد: چهره ظلم، آن قدر زشت و پلشت است که هر کجا دست ظالم قطع می‌شود، اولین کسی که حمد و ثنا می‌کند، خود خداوند است. خداوند در دو جا، یکی برای ریشه‌کن‌شدن ظلم و یکی برای برقراری آزادی، خودش حمد می کند.