فضای امنیتی باعث رواج دروغ می شود/ در دولت روحانی فضای بهتری ایجاد شد/ قبل از انتشار یک مطلب، از صحت آن مطمئن شویم
«محمدعلی آهنگران» را تا همین چند سال قبل کسی نمی شناخت. در فضای مجازی حضور فعال داشت اما کسی نمی دانست او فرزند حاج صادق آهنگران، مداح خوش نوای جبهه است تا اینکه تصویر او با پدرش و شخصیتهای تراز اول ایران در فضای مجازی منتشر شد.
اظهار نظرهای متفاوت، سخنان روشنفکرانه، حضور مستمر و موثر در رسانه های مجازی و فرزند حاج صادق آهنگران مداح نامی ایران بودن، در کنار ظاهر آراسته و پوشش زیبا به سرعت از این روحانی 35 ساله، شخصیتی متمایز و مشهور ساخت.
با حجت الاسلام و المسلمین آهنگران درباره «صداقت و شفافیت» در رسانه ها و فضای مجازی به گفتگو نشستیم و از او پرسیدیم:
امروزه انقادهایی نسبت به فضای مجازی و رسانه ای کشور مطرح می شود که یکی از این انتقادها انتشار مطالب خلاف واقع است. نظر حضرت عالی در این خصوص چیست؟
با توجه به اینکه ما پیرو مکتبی هستیم که به راستگویی و به قول سدید، قول متقن، قول محکم سفارش شده است، طبیعتاً مهم‌ترین رسالتی که برای هر رسانه‌ای وجود دارد گفتار صادقانه است؛ چه به اعتبار کار حرفه‌اش، و چه به اعتبار اندیشه و عقیده تأسیس کنندگان و بنیان‌گذاران و گردانندگان آن رسانه.
صداقت و شفافیت دو تا عنوان لازم و ملزوم هستند. اگر شما شفافیت نداشته باشید، طبیعتاً فضا برای راستگویی و درستگویی فراهم نیست و اگر صداقت وجود نداشته باشد، فضای شفافی در جامعه به وجود نمی‌آید.
با توجه به رواج شبکه‌های اجتماعی و با توجه به اینکه حوزة نفوذ این شبکه ها در سطح جامعه و خانواده‌ها بسیار شده، باید به نهادینه شدن فرهنگ صداقت توجه بیشتری داشت. تلاش کنیم تا که هر کسی نسبت به هر اطلاعاتی که بازنشر می کند حساسیت داشته باشد. قبل از انتشار هر مطلبی اطمینان حاصل کنیم که این اطلاعات صحیح است و از صداقت کافی برخوردار است
به عنوان یک فعال شبکه‌های اجتماعی می‌گویم که اگر کسانی که یک خبری را بازنشر می‌دهند، به عنصر صداقت توجه داشته باشند فضای رسانه‌ای و فضای اطلاع‌رسانی ما را پاک می شود. دروغ، فضا را آلوده‌ای می کند. به هر میزان که دروغگویی و ناصواب‌گویی در بین ما باب بشود، این فضای رسانه‌ای ما و به طبع آن فضای جامعه ما را آلوده می‌کند.
چه عواملی می تواند مانع گفتار صادقانه شود؟
عوامل مختلفی می‌تواند جلوی صداقت را بگیرد. مهم‌ترین دلیل عدم صداقت ترس است. ترس از دست رفتن منافع، ترس از دست دادن حمایت‌ها، ترس از دست دادن جایگاه‌های اجتماعی، باعث می‌شود که شما در یک مقاطعی تصمیم بگیرید که واقعیت را در منتشر نکنید؛ چون آن واقعیت ممکن است منفعتی را از شما بگیرد و نگذارد شما منتفع باشید.
هرچقدر که آدم‌ها شجاع باشند، استقبال بیشتری از صداقت می‌کنند. آدم‌های شجاع هستند که صادقانه حرف می‌زنند، چون ترسی ندارند، چون فشاری بر آنها نیست.
یکی از آسیب‌های رسانه های ما، فشارهایی است که رسانه را، خبرنگار را، نویسنده را ترسو می‌کند. یا مجبور می‌شود خودسانسوری کند، یا مجبور می‌شود دروغ بگوید. یا طبیعتاً خودسانسوری در نهایت به دروغگویی منجر می‌شود.
ترس عامل اصلی بی‌صداقتی است. ترس است که باعث می‌شود که شما مرزهای صداقت را زیر پا بگذارد. باید مردم مان و نخبگان مان شجاع باشند، و شجاعانه حرف بزنند. کسی که شجاعانه حرف بزند حتماً صادقانه حرف می‌زند. هیچ وقت کسی با شجاعت، دروغ نمی‌گوید.
چگونه می توانیم لوازم بیان سخن صداقانه را در جامعه ایجاد کنیم؟
اوّل اینکه فضا، باید قانونمند باشد. یعنی من بدانم که در چه چارچوبی صحبت می‌کنم. قانون به طریقی نباشد که آزادی من را و شجاعت من را محدود کند.
نباید فضای امنیتی بر جامعه حاکم شود. نتیجة اصلی فضای امنیتی وقوع ترس است. نتیجه ترس در یک جامعه بی‌صداقتی و خودسانسوری است و این بی صداقتی به عدم شفافیت منتهی می شود.
چقدر با شرایط ایده آل فاصله داریم؟
خیلی راه داریم تا به آن فضا برسیم ولی در همان مسیر هستیم و الحمد لله بعد از روی کار آمدن دولت آقای روحانی، به عقیدة من فضا بهتر شده است.