منابع تاریخی از تحسین حضرت علی (ع) از اردهال می‌گویند
آیین پاسداشت هشتادمین سال ثبت ملی بنای چارتاقی نیاسر، عصر یک‌شنبه ۲۰ آبا‌ن‌ماه در تالار نیاسر برگزار شد.
رئیس مرکز کاشان‌شناسی دانشگاه کاشان در این آیین در سخنان کوتاهی به تبیین مهر و ناهید دو فرشته مقدس آیین زرتشت و جایگاه آتشکدهها پرداخت.
متن سخنرانی کوتاه محمد مشهدی نوش‌آبادی در این آیین به این شرح است:
«اردشیر بابکان» که آتش‌کده «نیاسر» به نام او هست، سلسه‌ای را حدود ۱۷۰۰ سال پیش با شکست «اشکانیان» در ایران پایه گذاشت.
اردشیر نیای مذهبی داشت، پسر «بابک» و نوه «ساسان»، موبد معبد ناهید استخر در فارس، بود.
اردشیر خود را از «هخامنشیان»، و وارث دین ایرانی و «زرتشتی» می‌دانست، لذا پس از این‌که پیروز شد و پادشاه ایران نام گرفت، اهتمام زیادی کرد تا مراکز مذهبی و زرتشتی را سامان بدهد.
نظر او این بود که همه مراکز مذهبی، باید دولتی باشند. لذا مرکزیتی برای دین زرتشت ایجاد کرد و به سامان‌دهی و اصلاح سیستم دینی ساسانیان پرداخت و سیستم دینی که محله‌ای و قبیله‌ای و استانی بود را یک‌پارچه کرد.
این کار بی‌چالش هم نبود. منابع تاریخی می‌نویسند که خیلی از کشت و کشتارها بر سر همین تجدید بناهای مذهبی، و سامان‌دهی مذهب زرتشتی شد.
شاید آتش‌کده‌های چارتاقی که ما در نقاط مختلف ایران داریم، یکی از ویژگی‌های بناهای مذهبی است که «اردشیر بابکان» آن‌را پایه‌گذاری کرده است.
در منابع تاریخی به‌ویژه «تاریخ قم» آمده‌است که اردشیر بابکان وقتی از فتوحات اصفهان برمی‌گشت، از «نیاسر» گذر کرد. سر امیران اصفهان که از اشکانیان بودند، را درون توبره‌ای گذاشته بود. آمد و سروتن در آب چشمه «ناهید» شست و مجلس بزم آراست.
بعد گفتند این مجلس بزمی که ما با گل و ریاحین می‌آراییم، مناسبتی با حال جنگاوران و مردان جنگی ندارد. لذا دستور دادند سر پهلوانان اشکانی را از توبره بیرو ن آورده و بر نی کردند، و این عبارت منقول در «تاریخ قم» که به زبان پهلوی هست را خواندند که :«هر آیینی خورن افر نیانسر». یعنی: مجلس خود را با سر پهلوانان بیاراییم. لذا بزم خود را با سر پهلوانان اشکانی آراستند و این آتش‌کده را هم به یمن و مبارکی بنا کرد.
منطقه اردهال که کوه مقدس اردهال را در خود دارد، و روستاها و شهرهای اطراف آن، از پیش از اسلام مقدس بوده‌اند. نشانه‌ها در این‌باره زیاد است. حتی در «تاریخ قم» که از منابع اسلامی است، روایت‌هایی از امام علی (ع) نقل شده مبنی بر تحسین منطقه اردهال با اسم.
این نشان می‌دهد که باور مردمان این منطقه از دیرباز مقدس بوده‌است. در روستای کله، قالهر حتی در نشلج نشانه‌هایی از آیین‌های مربوط به مهر و ناهید وجود دارد.
ما دو فرشته برجسته در زمان ساسانیان داشتیم؛ مهر یا میترا، آنا‌هیتا یا ناهید. معمولا آتشکدهها را «درِمهر» می‌گفتند. الان زرتشتی‌های یزد می‌گویند مثلا «درِمهر فلان»
این نشان می‌دهد که آتشکدهها بیشتر به «مهر» منسوب بوده و چشمه‌ها به «ناهید» به‌ویژه در منطقه اردهال که از این چشمه‌ها زیاد هست و بعضی چشمه‌ها اعجاب‌انگیز هم هست. همیشه ناهید مورد قداست بوده، ایزد چشمه‌های پاک.
الان پس از گذشت هزاران سال، مردم نیاسر در آیین «عید قربان»، گاو را در همین مسجد قربانی می‌کنند و با خون گاو، مزارع خود را برکت‌بخشی می‌کنند. این نشانه‌ای است، از سنت قداست ایزد آب‌ها که می‌تواند هم «برکت» بدهد و هم آلودگی‌ها را پاک کند.
این پاسداشت انشاالله فرصت مغتنمی باشد که همتی شود و این آتش‌کده از این وضعیت در بیاید و آبروی شهر و منطقه کاشان باشد.