پنجم این شورا
«حمید رضا فهیمی تبار»*: شور شورایی در سال 57 و 58 با کلام کسانی همچون مرحوم آیه الله طالقانی بالا گرفت، آن روزها سپردن کار مردم به خود مردم شعار شده بود.
چپ‌های طرفدار شوروی، دلداد گان مائوئسیت پکن و احزاب مارکسیستی مثل فدائیان خلق، با شعار مردم پسند، کار، مسکن،نان و شعار دفاع از خلق محروم و مدیریت شورایی در سوق دادن خبرگان برای تصویب قوانین مربوطه به شوراها بی تاثیر نبود.
آن روزها شوراهای محلی برای توزیع کالاهای اساسی به کمک دولت آمد و غالباً اعضای این شوراها از کسانی بودند که در صف اول انقلاب و در تامین امنیت پس از پیروزی انقلاب نقش فعالی داشتند.
با تثبیت دولت مرکزی و خارج شدن چپ‌های مارکسیست و شبه مارکسیست از صحنه‌ی اجتماعی و سیاسی، و تمرکز قوای دولتی و غیر دولتی کشور برای اداره جنگ، بر چهره مدیریت شورایی گرد یتیمی نشست هرچند کمیته های انقلاب، پایگاه های بسیج و انجمن های اسلامی، معتمدان محلی، همگی در اداره بخشی از امور ایفای نقش می‌کردند. اما در تصمیم سازی و تصمیم گیری همچنان تابع مراکز بالادستی قدرت بودند.
دولت اول خاتمی با شعار توسعه سیاسی اصولی از قانون اساسی که بر اداره شورایی کشور تاکید کرده بود را اجرایی کرد و اولین شوراها در سطح شهرو روستا نه برای اجرایی کردن تصمیم های دولتمردان که این بار برای تصمیم گیری در پاره ای از امور کلان تشکیل شد.
این گام بلند ولی لرزان نظام با استقبال مردم همراه بود اما نظام در همان گام اول ماند، چرا که اراده‌یی جدی نه از سوی دولت‌ها و نه ازسوی مجلس برای واگذاری اختیارات بیشتر به شوراها دیده نشد و شوراها به اختیارات جزئی رضایت دادند.
بیم ناتوانی و بی تجربگی شوراها در تصویب قوانینی مخل به برنامه‌های دولت مرکزی و ادارات تابعه در مرکز استان و شهرستان، تمایل حاکمان به تمرکز قدرت در مراکز استان‌ها و وزارتخانه‌ها، نبود زیرساخت‌های مناسب در دولت می‌تواند از جمله دلایل محدود ماندن اختیارات شوراها باشد .
اکنون که نزدیک به دو دهه تجربه شورایی شدن اداره شهرداری‌ها فرا روی ماست فرصت مناسبی برای آسیب شناسی و آفت زدایی از شوراها و زمان مناسبی برای ارائه نقشه راه و ترسیم آینده است.
از شورای شهرداری امروز تا شورای شهر و مجلس محلی شهر راهی بس دراز در پیش است و معتقدم متولی این فرآیند اولاً خود شوراها و ثانیاً دولتمردان و نمایندگان مجلس‌اند. آنچه از منتخبان پنجمین دوره انتظار می‌رود عبارت است از :
1 . حفظ و صیانت از جایگاه شورا، منتخبان عزیز باید از همه اختیارات خود استفاده کنند و در تصمیم گیری‌ها استقلال شورا را مدنظر قرار دهند و از فرمایشی شدن احتمالی آینده شوراها و تبدیل آن به انجمن شهر قبل از انقلاب نگران باشند.
2. منتخبین ما در نظارت بر عملکرد شهرداری نباید به گزارش شفاهی یا کتبی مدیریت شهرداری بسنده کنند. شورا امین اموال مردم است و امین اموال مردم چشم مردم است و چشم مردم دراعضای نه گانه منتخب ظهور یافته است. چشم نباید تحت تاثیر عوامل داخلی یا خارجی برهم آید.
3. شورا هرچند منتخب مردم است ولی قرار نیست وظایف اداره کاریابی، کمیته امداد، شبکه بهداشت و درمان، اداره برق و آب و فاضلاب را به دوش بگیرد، حقیقت این است که منتخبان به عنوان چهره‌های مردمی محل رجوع و گوش شنوای مردم‌اند ولی نباید وظایف اجتماعی خود را با شورا گره بزنند به گونه‌یی که تصور شود شورا محلی برای گرفتن تخفیف از ادارات و اداره کاریابی است. ورود شورا به این حوزه ها هرچند حضور مردم را در شورا و حضور شورا را در مردم تقویت می کند، ولی شورا را از جایگاه اصلی خودش ساقط می کند و در بلند مدت این جایگاه در اذهان عمومی ضعیف می شود، زیرا رسیدگی به اینگونه مطالبات ازاختیارات شورا نیست.
4. شورای پنجم به منظور افزایش اختیارات و رسیدن به شورای شهر و پارلمان شهری باید رایزنی‌های خود را اولاً با شوراهای همجوار و شورای استان ثانیاً با مجلس و دولتمردان آغاز و مطالبات خود را برای توسعه اختیارات دنبال کند.
5. اختلاف سلیقه امری طبیعی بلکه ضروری است. فکر پیش برنده، فکر تقلیدی و تحمیلی نیست، وحدت باید برهانی باشد. وحدت سکوت در برابر توهمات دیگران و اباطیل معیوب نیست وحدت همگرا کردن نیروها در راستای رسیدن به اهدافی است که از عقل و علم بر آمده باشد. نه باید از شنیدن سخن خوب ترسید و نه باید از خوب سخن گفتن ابا کرد، معیار خوب گفتن و خوب شنیدن عقل و علم است و عقل و علم بین آدمیان هرچند به تساوی تقسیم نشده است ولی کسی را از آن بی بهره نکرده اند. شورا محل تضارب آرای کارشناسی شده است. منتخبان در تمام امور شهرداری و شهرسازی و حقوق شهروندی که تخصص ندارند از این رو وجود مشاور امین ومتخصص برای شورا امری ضروری است شورا باید بر علمی شدن اقدامات شهرداری پافشاری کند اگر چنین شد در جذب نیرو و نصب مدیران معیارها به‌دست خواهدآمد و هزینه و درآمد سروسامان بیشتری خواهدیافت.
6. منتخبان ما با شفاف سازی قرار دادهای مالی، وضع بودجه و متمم آن هم خود را از اتهام می‌رهانند و هم مردم را برای نظارت عمومی بر هزینه اموالشان تقویت می‌کنند. فشار افکار عمومی نهادها را از پنهان کاری فساد برانگیز اصلاح می‌کند. انتشار به موقع کم و کیف بودجه نهادها و پاسخ به چون و چراهای آن در حقیقت تاباندن نور به دخمه‌های تاریک برای فراری دادن میکروب هایی است که فقط در تاریکی ها می رویند.
7.تقابل منتخبان در امور حاشیه‌یی به ویژه در بگو مگوهای دوران انتخابات از دست دادن فرصت‌هاست. عفو و اغماض از گفته‌های دوران التهاب انتخابات به نفع همه ماست. اکنون شهر از حدت ترافیک خس و خس می‌کند، شهرسازی غیرعلمی اندام ناقواره‌یی به شهر داده است، حقوق شهروندی زیر پرده‌های رنگین شعاری مدفون شده است، شعار جهادی جهادی سردادن از بلندگوها امان نقد وضع شهر را در هم پیچیده است، فضای سبز و تفرجگاه فدای نقاشی گل و بوته روی دیوارها می‌شود.رفع همه این مشکلات همدلی وهمکاری اعضای شورا و مدیران شهرداری را می‌طلبد.
8. اداره مطلوب شهر به تنهایی از شهرداری بر نمی‌آید. شورا باید تلاش کند رابطه شهرداری با نهادهای مردمی و ادارات دولتی را به حد مطلوب برساند. نشست‌های رسمی مشترک با رویکرد حل مشکلات شهر با همکاری همه نهادها آرزوی شهروندان است.
آرزویم شهر شورایی است آنجاکه خانه هایش مُسّکن، خیابان‌هایش پاک، هوایش بی سرب و بی غبار، کوچه‌هایش گلدان عاطفه، بازارش سایه‌بان مهربانی، شهرداریش آبی آسمانی و مردمانش زبانزد در میزبانی و مهمانانش پیامبران کاشانی و مساجدش پر از طراوت بی‌ریایی و مدارسش لبریز از شکوه دانایی.
به امید آن‌روز…
—
- عضو هیات علمی دانشگاه کاشان/ رئیس کمیسیون فرهنگی اجتماعی و سخنگوی اولین دوره شورای اسلامی شهر کاشان