میرزای شیرازیِ، مرد زمانه‌اش بود

نیما محمدزاده: آیت الله سید محمد حسن شیرازی، در عصر ناصری عالم بزرگ و بلند مرتبه یی بود و به میرزای شیرازی معروف.

مردم اگر سرشان می‌رفت، پذیرفتن حرف میرزا نمی رفت.

در حکم‌های او هم پای شرع و هم «منافع اصلی مردم» وسط بود.

فتاوای او حتی به دربار و حرمسرای ناصرالدین شاه هم نفوذ کرده بود. چرا؟ چون میرزا مصلحت اندیش نبود. چون عالِم زمانه اش بود. چون چشمش را بر دردها و اُمهات ملت نمی بست و در یک مورد صرفِ دیگر فریاد وااسلاما سر نمی داد!

او سال‌های سال درس حوزه نخوانده بود و حالا مرجع اعلای شیعه نبود که فقط از آداب طهارت بگوید و مردم را بابت نپرداختن خمس و زکات از عِقاب قبر و دوزخ بترساند و فقط به خواندن قرآن دعوت کند.

البته که تبیین معارف اصیل دین هم جزو دغدغه هایش بود اما خوب می دانست فقر و فلاکت و تنگدستی و فساد و تبعیض اگر در مملکت ریشه بدواند مردم نعوذ بالله خدا را هم منکر می شوند و او اگر متهم اصلی نباشد، دست کم شریک جرم این سقوط اعتقادی است.

او هرگز به مردم نگفت آنچه بر سرتان می آید مشیت و تقدیر الهی است که اگر این را گفته بود دیگر نمی توانست مخالفتش با آن قرارداد استعماری ضاله را بر سر هر کوی جار بزند.

میرزا وقتی به نیت شوم آن کمپانی انگلیسی که منافع مادی تنباکوی ما را با دوز و کلک می خواست مال خود کند، پی برد وارد میدان شد چون پای «منافع اصلی مردم» وسط بود.

او بی آن که به ناصرالدین شاه امر کند که چنین کن و چنان، فتوا داد « استعمال تنباکو حرام است و خلاف کننده در حکم محارب با امام زمان عجل الله».

میرزا بین مردم نفوذ داشت، حرفش را می خواندند چون عافیت و مصلحت را با دین و دنیای مردم تاخت نزد ، لذا شاه وقتی به قدرت روحانیت اصیل و مردمی پی برد که اندکی بعد از فتوای میرزا، در حرمسرایش هم قلیان ها را شکستند و در تاریخ نداریم که بنویسند یا بگویند میرزای شیرازی از دست انگلیسی‌ها به شاه عریضه نوشت و چون شاه به حرف او گردن گذاشت، میرزا هم از او تشکر بلندبالایی کرد.