هر شهری به زبان خودش بنویسد
«اسماعیل خلج» نمایش‌نامه‌نویس صاحب‌سبک ایرانی می‌گوید: در تئاتر هر کسی هرکجا که می‌نویسد، به زبان همان‌جا بنویسد. از زبان عمه و عمو … استفاده کند. از کسانی که بیشتر با آن‌ها بوده بنویسد تا بتواند نوشتن را یاد بگیرد.
هنرمند برجسته تئاتر و نمایش ایران، عصر امروز سه‌شنبه ۲۴ مهرماه در نشست صمیمی با اعضای خانه تئاتر کاشان باطرح این‌پرسش که: «چرا نباید هنرمندان تئاتر ما به زبان خودشان بنویسند؟ گفت: این‌که می‌گویم نوشته ایرانی باشد، چون باید قابل درک باشد. در اروپا هم تئاتر را به زبان خودشان اجرا می‌کنند. زبان بومی نه زبان فارسی؛ چون فارسی از بومی دورتر است. نویسنده بقال و نانوای محله‌اش را می‌شناسد، و وقتی از آن‌ها بنویسد تاثیرگذار می‌شود.
خلج تاکید کرد: هنر بدون علم نمی‌شود. هنرمند قبل از خلق اثر، باید یا از راه تجربه، یا آکادمیک علم بیاموزد.
وی با تاکید بر این‌که باید یاد بگیریم بنویسیم و پاره کنیم تا نوشتن یاد بگیریم یادآور شد: نباید به نوشته دل بست ما همیشه در حال تمرین هستیم.
خلج با اظهار خوشحالی از پیشرفت تئاتر در کاشان و با بیان این‌که فکر نمی‌کردم این‌قدر پیشرفت کرده باشید تاکید کرد: تئاتر را فقط عشق نگه داشته است و الا نه نان دارد و نه آب. بگذارید در کاشان نمایش و تئاتر کاشانی شکل بگیرد.
وی با اشاره به زبان نمایش تاکید کرد: نمایش‌نامه‌نویس باید ادبیات و ادبیات نمایشی را بداند و این‌ها را برای فهم خود تلفیق کند. کسی که شعر نمی‌داند مثل این است که ایران را نمی‌شناسد، ایرانی‌بودن ما در شعرهای ما آمده است و شاعران می‌دانند چه‌طور موجز و تاثیرگذار و ایرانی صحبت کنند.
هنرمند نمایش ایران به تاثیر و نفوذ شعر در مخاطب به‌خاطر کوتاه‌بودن اشاره کرد و گفت: نمایش‌نامه‌نویس باید چنین خلاقیتی را تجربه کند و باید چیزی بنویسد تا در حد شعر ما باشد تا بتوانیم به آن بگوییم نمایشنامه ایرانی. در نمایش باید زیبایی‌های شعر را دریابیم.
خلج با اشاره به نمایش «مشت رحیم» گفت: تمام این اثر ایهام است. او کارش تمام شده و می‌خواهد بمیرد، اما اسم مرگ نیامده و همه حرف‌ها دوپهلو است. غنی‌شدن نمایش به خاطر گنجانده‌شدن معانی زیاد در یک جمله است.
این‌نمایش‌نامه‌نویس تاکید کرد: باید غذایی که به تماشاگر می‌دهیم، باکیفیت باشد، آن موقع تماشاگر خواهیم داشت. باید تماشاگر را جدب کنیم و هر حرفی که می‌خواهیم با سیاست بزنیم.
خلج ادامه داد: تئاتر برای ارتباط به وجود آمده است، تئاتر وسیله‌ای برای سیاست‌ورزی نیست. هدف هنرمند، مهربانی با مردم است و اگر کسی نمی‌تواند با مردم مهربانی کند، کار را رها کند.
اگر مهربانی کردید و برایتان دست‌زدند و شما اشک ریختید، درست حرکت کرده‌اید. آن دست را مردم برای مهربانی می‌زنند
وی با اشاره به مخالفت‌های سنتی که با هنر می‌شود و اشاره به دستور تخریب مجسمه‌ها در شاندیز مشهد، اظهارداشت: در چنین جوی تئاتر کارکردن کمی مشکل است اما ما نباید از هدف‌مان کوتاه بیاییم.
نمایش‌نامه‌نویس صاحب‌سبک ایران در پایان سخنانش خاطرنشان کرد: ما مخالف تئاترهایی هستم که تلاش می‌کنند به هر دلیلی فروش برود، ما از تئاتر دور می‌شویم و باعث می‌شود در معامله بیفتیم. ما باید اصالت خود را از دست ندهیم. اصالت فروختنی نیست.