افزایش رکود بازار مسکن در سال آینده/ بازی گلدکوئیستی بانکها به خط پایان رسیده است
ایرانیان در حالی سال نو را آغاز کردند که اکثرا از وضعیت اقتصادی سال 98 نگرانند.
پرسش و مشورت درباره آینده کسب و کار، نرخ دلار و بازار مسکن حالا به محافل و شب نشینی‌های خانوادگی هم کشیده شده است.
« امسال چه می شود؟» پرسشی است که در ذهن همه وجود دارد.
برخی در لابلای صفحه روزنامه‌ها، برخی در محیط دانشگاه و برخی با نشستن پای تلویزیون و خیره شدن به اخبار و تحلیل‌های شبکه‌های مختلف و برخی هم با دنبال کردن کانال‌های تلگرامی خاص به دنبال پاسخ این پرسش‌اند.
دکتر محمد ادیب، اقتصاددان برجسته کشور که به دعوت شرکت نوین تجارت در جمع مدیران عامل و فعالان شرکتهای تجاری و اقتصادی کاشان حضور یافته، با اشاره به شاخصه‌های اقتصادی ایران می‌گوید زمان سرمایه گزاری در بازار مسکن به پایان رسیده است.
افزایش رکود بازار مسکن در سال آینده
او می‌گوید: حقوق پرسنل دولتی در سال قبل 10 درصد اضافه شد اما مسکن در تهران 85 درصد رشد داشت یعنی به میزانی که مسکن ویژه قشر ضعیف و متوسط افزایش پیدا کرد قدرت خرید آنها افزایش نیافت و این موضوع «حباب ارزش دارایی» را ایجاد کرد.
وقتی که قدرت خرید این قشر ضعیف متناسب با قیمت نباشد معاملات مسکن کاهش میابد. الان آمار نشان می‌دهد که با کاهش معاملات روبرو هستیم.
کاهش معاملات همچنان تداوم خواهد داشت و راکدتر هم می شود.
کاهش ارزش دلار
عضو هیات علمی دانشگاه اصفهان می‌گوید: حباب ارزش دارایی دیر یا زود در ایران می‌ترکد.
مسکن نباید بیش از 30 درصد از سبد دارایی شما را تشکیل دهد. وقتی حباب دارایی بترکد مسکنهای بزرگ، بیشترین آسیب را می بیند.
دیر یا زود دولت ناچار است یارانه انرژی را هم حذف کند. بزرگترین قربانی این کار مسکنهای لوکس هستند.
پایان بازی گلدکوئیستی بانکها
دکتر ادیب بانکداری در ایران را «بازی گلدکوئیستی» می‌نامد و می‌گوید در این نظام سود سپرده‌گذار از محل زیان دیگری پرداخت می‌شود اما دیر یا زود بازی معکوس می شود و زیان شما، محل تامین سود دیگری می‌شود. پس با شکستن حباب اعتبار هم روبرو می شویم.
سال‌هاست که بانکها باید به سپرده گذار هفت درصد سود می‌دادند اما تا 23 درصد سود دادند.
در دنیا، به سپرده یک درصد سود می‌دهند. اینطور نیست که آنها بانکداری بلد نباشند و ما بلد باشیم.
آمار بانک مرکزی می گوید 60 درصد از سپرده‌ها نیست؛ نه که نباشد. سودی بوده که وجود نداشته و قول آن را به سپرده‌گذار داده‌اند.
دیر یا زود این بازی تمام است. پس حباب دارایی و حباب اعتبار دیر یا زود می ترکد.
در 10 سال گذشته هیچ چیز به اندازه سپرده گذاری در بانکها زیان آور نبوده است. در اسفند سپرده‌ها 101 میلیارد دلار بوده و امسال 90 میلیارد دلار. یعنی این سودی که بانکها می گویند داده‌اند با افزایش نرخ ارز پس گرفته‌اند.
دیر یا زود در ایران سود سپرده مثل همه دنیا یک درصد می شود درحالی که هنوز یک عده بر اساس سود سپرده زندگی می‌کنند.
این اقتصاددان دانشگاه اصفهان می‌گوید: در شرایط پیش رو سبد دارایی هر فرد باید به گونه‌ای باشد که 70 درصد آن نقدشوندگی بالا داشته باشد. درحالی که 90 درصد دارایی مردم ما مسکن است که نقدشوندگی پایینی دارد.
برای سبد دارایی خود فقط به بازدهی کوتاه مدت فکر نکنید و به نقد شوندگی هم توجه داشته باشید. نقدشنودگی که داشته باشید از فرصت‌های آتی بهتر می توانید استفاده کنید.
سود سپرده بانکی، عامل افزایش دلار
دکتر ادیب درباره علت افزایش قیمت دلار گفت: اگر تورم در ایران از تورم در کشورهای دیگر بیشتر باشد، به ازای این اختلاف تورم، دلار در ایران افزایش پیدا می کند.
اگر رشد نقدینگی در یک کشور بیشتر از رشد نقدینگی در کشورهای دیگر باشد باعث افزایش تورم در آن کشور می شود. وقتی نقدینگی ما نسبت به دنیا زیاد شد به همان اندازه تورم بیشتری خواهیم داشت و قیمت دلار هم افزایش خواهد یافت.
97 درصد نقدینگی، سپرده بانکی است و علت افزایش سپرده بانکی، افزایش سود است. منشا گرانی دلار سودی است که به سپرده‌های بانکی دادند.
بانکداری 500 قطعه عملیات است. کسانی که سود سپرده می دهند یک قطعه آن را بلد هستند.
سال 2008 بانکهای آمریکایی ورشکست شدند. آنها تجارب ورشستگی‌شان را استخراج کردند و قانون بازل 3 را نوشتند. آنها پی بردند که بانکهایی ورشکست شده‌اند که سپرده گیری آنها بیش از 6 برابر سرمایه آنها بوده است. امروز این قانون به صورت یک استاندار بین المللی درآمده است. اگر صورتهای مالی ما با بازل 3 تنظیم نشده باشد بانکهای خارجی با ما کار نمی‌کنند.
اما الان میزان جذب سپرده در بانکهای ایرانی 12 برابر سپرده است. لذا آقای طیب‌نیا وزیر سابق اقتصاد گفت افزایش دارایی بانکها از نان شب واجب تر بود.
موسسات نتوانستند پول مردم را بدهند، چون چندین برابر استاندارد سرمایه از مردم پول گرفته بودند.
دلار بخریم یا نه
دکتر ادیب در پاسخ به این پرسش که آیا خریدن دلار توجیه اقتصادی دارد یا خیر گفت اگر می‌خواهید معامله کنید، برای معامله خود حد ضرر تعریف کنید و این حد در وضعیت موجود می تواند 10 درصد باشد. می خواهید دلار بخرید؟ بخرید؛ اما حد ضرر داشته باشد و با بیشتر از 30 درصد دارایی خود وارد امور ریسکی نشوید.
اگر وارد معاملات ریسک پذیر می شوید در حوزه هایی وارد شوید که بتوانید حد ضرر را اعمال کنید. در بورس سهامی را بخرید که هر روز معامله می شود. سهام شرکتهای کوچک هر روز معامله نمی شود.
در بازاری مانند بازار ارز و سهام، ریسک‌ها و زیان‌هایی که به دارایی ما وارد می شود ده برابر آن چیزی است که تصور می کنید.
آدم موفق کسی است که بر اساس ریسک تصمیم بگیرد و آینده یعنی همان ریسک‌هایی که به زودی فرا می رسد.
البته دیر یا زود دوباره اقتصاد آمریکا هم دچار فروپاشی می شود و دلار دوباره 40 درصد ارزان می‌شود. کسانی که دلار دارند 40 درصد دارایی آنها نخواهد بود.
استاد اقصاد دانشگاه اصفهان معتقد است بازار ایران در سال آینده رقابتی‌تر می‌شود و در این بازار رقابت کسانی موفقند که بتوانند تولید بیشتر و ارزانتر داشته باشند. کسب‌هایی که نقدینگی بالایی دارند، می‌توانند ارزانتر بخرند.