فردوسی و خطبههای نماز جمعه
عبدالرضا مدرسزاده: معمولا رسم این است که خطیبان نماز جمعه، در خطبه دوم نماز به تحلیل و یادکرد مناسبتهای سیاسی و اجتماعی مندرج در تقویم و یا اتفاقات مهم هفتههای پیش و آینده میپردازند.
اکنون بیست سال است که ۲۵ اردیبهشت در تقویم رسمی کشور روز بزرگداشت حکیم ابوالقاسم فردوسی نام گرفتهاست و به تقریب هیچگاه در خطبههای نمازجمعه نامی از او و دیگر مشاهیر موجه ایران در میان نیست و این در حالی است که فردوسی در شاهنامه آن اندازه سخنان حکیمانه منطبق با قرآن و حدیث دارد که بتوان آنها را دستمایه چنین یادکردی کرد.
به گمانم اینکار وابسته به وجود خطیبی هوشیار و بهروز و سنتشکن و فرهیخته و اهل مطالعه است که بتواند آرام آرام سمت و سوی سخن را به نام استاد توس بچرخاند و اشارهوار از این شاعر شیعی یاد کند.
اکنون بیشترین نیاز جامعه به وحدت ملی و همگرایی میان نسل انقلابی پیشکسوت و نسل جوان است و شاهنامه فردوسی میتواند این نقش پایدارسازی آرمانهای جامعه و پیوند اجتماعی و فرهنگی را به نیکی بر عهده داشتهباشد.
در شاهنامه برای نخستبار حدیث مثل اهلبیت (ع) و سفینه نوح آمده است و به پارسایی و نیککاری و ترک پلیدی و زشتی، بسیار سفارش شده است و خوبان و نیکان- که خوشبختانه همگی نژاده و ایرانی هستند – ستوده شدهاند و اگر پیام نمازجمعه دعوت به تقوا و خودسازی است، شاهنامه در این میان گنجینهای فرهنگی و ملی و آیینی است که درک و دریافت آن به کنار نهادن برخی ملاحظات و پیشآوردن اندکی سلیقه بسته است.