آموزش فنی و حرفه‌ای، یا بنگاه صدور مدرک
دقیقا نمی‌دانم بودجه‌ای که به مراکز آموزش فنی و حرفه‌ای اختصاص داده می‌شود چه‌قدر است، اما می‌شود گفت این بودجه کمترین بازدهی و خروجی را دارد و بالای ۹۰ درصد هنرجویان یا کارآموزان این مراکز، مهارتی در آن‌جا یاد نمی‌گیرند.
البته اغلب مراکز آموزشی با این مشکل مواجه هستند. از جمله آموزش و پرورش که مهم‌ترین و بنیادی‌ترین نهاد آموزشی کشور است، آن‌قدر درگیر تامین سخت‌افزارها و هزینه‌ها هست، که فرصتی برای توجه به نرم‌افزار‌ها و کیفیت آموزشی برایش باقی نمی‌ماند و عملا از دو دهه گذشته به این سو، صرفا به یک بنگاه «صدور مدرک» تبدیل شده است.
اگر غیر از این بود، نیازی به آن‌همه مدارس خصوصی، غیرانتفاعی، نیمه‌دولتی و علاوه بر آن‌ها کلاس‌های تقویتی و کنکور و آموزشگاه‌های آزاد نبود، ولی می‌بینیم که هستند و مثل قارچ هم سربرمی‌آورند و اغراق نخواهد بود اگر بگوییم درآمد این موسسه‌های آزاد آموزشی، چندین برابر بودجه اختصاصی به وزات آموزش و پرورش در بودجه رسمی کشور است.
اما ادعای مراکز آموزش فنی و حرفه‌ای که مدعی آموزش «فن» و «حرفه» و «مهارت» هستند، و ادعا دارند که آمده‌اندکمک کنند، «علم» بدون «عمل» نباشد، و از کنار آن درآمدی هم کسب شود و چرخ زندگی هم بچرخد، با واقعیت خیلی فاصله دارد و سوگ‌وارانه باید گفت؛ در کنار مدارس کشور، این مراکز هم به بنگاه‌های ثانویه «صدور مدرک» تبدیل شده‌اند.
با این همه مراکز آموزش فنی و حرفه‌ای، سخت‌افزار و امکاناتی دارند که اگر همین امکانات اندک، درست مدیریت شده و مورد بهره‌برداری صحیح قرار بگیرد، به‌سادگی می‌توانند به جای بنگاه‌های صدور مدرک، به بنگاه‌های آموزش «فن» و «حرفه» و «مهارت» و نهایتا «کسب درآمد» برای هنرجویان آن تبدیل شوند.
این موسسات از زمان تاسیس تاکنون، مشمول تهیه ترازنامه سود و زیان و بازدهی هزینه و فایده نبوده و بازنگری اساسی هم در ساختار و قاعده آن نشده است.
اگر با تغییر مختصری در ساختار و قواعد مدیریتی این مراکز، ساختار آن‌ها منطبق با استانداردهای مدرن و علمی «آموزش مهارت» تعریف شود، هزینه‌ی بسیار کمی پرداخت می‌شود، اما بازدهی بالا و خروجی قابل‌توجهی خواهد داشت.
علی مصلحی ـ آفتاب یزد